+ پس از خواندن داستان، در صورت تمایل، نظر و تفسیر خود را از طریق بخش "پیام‌ها و نظرات" در پایین صفحه، ارسال نمائید.
 

         گر شدى عطشان بحر معنوى                        فرجه‏‌اى كن در جزيرهء مثنوى‏

         فرجه كن چندان كه اندر هر نفس                    مثنوى را معنوى بينى و بس‏

         هر دكانى راست سودايى دگر                        مثنوى دكان فقر است اى پسر

         مثنوى ما دكان وحدت است                          غير واحد هر چه بينى آن بت است‏

         تشنه مى‏نالد كه ”كو آب گوار؟“                      آب هم نالد كه ”كو آن آب خوار؟“

         بانگ آبم من به گوش تشنگان                       همچو باران مى‏رسم از آسمان‏

         برجه اى عاشق بر آور اضطراب                       بانگ آب و تشنه و آنگاه خواب؟!‏

         هم تو خود را بربكن از بيخ خواب                     همچو تشنه كه شنود او بانگ آب

         آب‏حيوان خوان، مخوان اين را سخن                 روح نو بين در تن حرف كهن

         قابل اين گفته‏‌ها شو گوش‏وار                         تا كه از زر سازمت من گوشوار

         ما چه خود را در سخن آغشته‏ايم                   كز حكايت ما حكايت گشته‏ايم‏

         اين حكايت نيست پيش مرد كار                     وصف حال است و حضور يار غار

         اين چه مى‌‏گويم به قدر فهم توست                 مردم اندر حسرت فهم درست‏

         فهم آب است و وجود تن سبو                        چون سبو بشكست ريزد آب از او

         شاخه‏‌هاى تازهء مرجان ببين                         ميوه‏‌هاى رسته ز آب جان ببين‏

         اين سخن شير است در پستان جان              بى‌‏كشنده خوش نمى‏گردد روان‏

         مستمع چون تشنه و جوينده شد                 هاتف ار مرده بود گوينده شد

         مستمع چون تازه آمد با ‏ملال                        صد زبان گردد به گفتن گنگ و لال‏

         چون كه نامحرم در آيد از درم                        پرده در پنهان شوند اهل حرم‏

         ور در آيد محرمى دور از گزند                         برگشايند آن ستيران روى‏بند

         هر چه را خوب و خوش و زيبا كنند                  از براى ديدهء بينا كنند

         كى بود آواز چنگ و زير و بم                           از براى گوش بى‌‏حس اصم‏

         گر سخن كش يابم اندر انجمن                      صد هزاران گل برويم چون چمن‏

         ور سخن كش يابم آن دم زن‌بمزد                  مى‌‏گريزد نكته‏‌ها از دل چو دزد

دفتر دوم بيت 3622 به بعد.

          اى برادر قصه چون پيمانه‏اى است              معنى اندر وى مثال دانه‏اى است‏

          دانهء معنى بگيرد مرد عقل                       ننگرد پيمانه را گر گشت نقل‏

          ماجراى بلبل و گل گوش دار                       گر چه گفتى نيست آن جا آشكار

              كودكان افسانه‌ها مي‌آورند                    درج در افسانه‌شان بس سر و پند     

              هزل‌ها گويند در افسانه‌ها                     گنج مي‌جو در همه ويرانه‌ها

              هزل تعليم است آن را جد شنو              تو مشو بر ظاهر هزلش گرو

              هر جدي هزل است پيش هازلان           هزل‌ها جد است پيش عاقلان

              عاقلي گر خاك گيرد زر شود                  جاهل ار زر برد خاكستر شود

    سخن گفتن به زبان حال و فهم كردن آن‏

             ماجراى شمع با پروانه نيز                     بشنو و معنى گزين كن اى عزيز

             گر چه گفتى نيست سر گفت هست     هين ببالا پر مپر چون جغد پست‏

             گفت در شطرنج كاين خانه‏ء رخ است       گفت خانه از كجاش آمد بدست‏؟

             خانه را بخريد يا ميراث يافت؟                فرخ آن كس كاو سوى معنى شتافت‏

             گفت نحوى: زيد عمرواً قد ضرب             گفت چونش كرد بى‏جرمى ادب‏؟

             عمرو را جرمش چه بد كان زيد خام        بى‏‌گنه او را بزد همچون غلام‏؟

             گفت اين پيمانهء معنى بود                   گندمى بستان كه پيمانه است رد

             زيد و عمرو از بهر اعراب است ساز          گر دروغ است آن تو با اعراب ساز

             گفت نه من آن ندانم عمرو را                 زيد چون زد بى‏گناه و بى‏خطا؟

             گفت از ناچار و لاغى بر گشود               عمرو يك واو فزون دزديده بود

             زيد واقف گشت دزدش را بزد                 چون كه از حد برد او را حد سزد

                                              ___________

             خوشتر آن باشد که سر دلبران                     گفته آيد در حديث ديگران

             بشنويد اي دوستان اين داستان                   خود حقيقت نقد حال ماست آن

دفتر ششم، بيت 703 به بعد

حكايت آن مطرب كه در بزم امير ترك اين غزل آغاز كرد

         گلى يا سوسنى يا سرو يا ماهى؟ نمى‌‏دانم            از اين آشفتهء بى‌‏دل چه مى‏‌خواهى؟ نمى‌‏دانم‏

و بانگ بر زدن ترك كه آن بگو كه مى‏دانى و جواب مطرب امير را

         مطرب آغازيد پيش ترك مست                در حجاب نغمه، اسرار أَلست

         من ندانم كه تو ماهى يا وثن؟                  من ندانم تا چه مى‏خواهى ز من‏؟

         مى‏ندانم كه چه خدمت آرمت؟                 تن زنم يا در عبارت آرمت؟‏

         اين عجب كه نيستى از من جدا               مى‏ندانم من كجايم؟ تو كجا؟

         مى‏ندانم كه مرا چون مى‏كشى                 گاه در بر، گاه در خون مى‏كشى

         همچنين لب در ندانم باز كرد                  مى‏ندانم مى‏ندانم ساز كرد

         چون ز حد شد مى‏ندانم از شگفت            ترك ما را زين حراره دل گرفت

         بر جهيد آن ترك و دبوسى كشيد             تا عليها بر سر مطرب رسيد

         گرز را بگرفت سرهنگى به دست               گفت نه مطرب كشى اين دم بد است

         گفت اين تكرار بى‏حد و مرش                  كوفت طبعم را بكوبم من سرش‏

         قلتبانا مى‏ندانى گه مخور                        ور همى‏دانى بزن مقصود بر

         آن بگو اى گيج كه مى‏دانى‏اش                مى‏ندانم مى‏ندانم در مكش

         من بپرسم كز كجايى هى مرى                تو بگويى نه ز بلخ و نه از هرى

         نه ز بغداد و نه موصل نه طراز                  در كشى در نى و نى راه دراز

         خود بگو من از كجايم باز ره                   هست تنقيح مناط اين جايگه

         يا بپرسيدم چه خوردى ناشتاب               تو بگويى نه شراب و نه كباب‏

         نه قديد و نه ثريد و نه عدس                   آن چه خوردى آن بگو تنها و بس‏

         سخن خايى دراز از بهر چيست               گفت مطرب ز انكه مقصودم خفى است

         مى‏رمد اثبات پيش از نفى تو                  نفى كردم تا برى ز اثبات بو

         در نوا آرم به نفى اين ساز را                   چون بميرى مرگ گويد راز را

تفسير موتوا قبل ان تموتوا

         بمير اى دوست پيش از مرگ اگر مى‏زندگى خواهى     

                                                         كه ادريس از چنين مردن بهشتى گشت پيش از ما

         جان بسى كندى و اندر پرده‏اى                  ز انكه مردن اصل بد ناورده‏اى‏

         تا نميرى نيست جان كندن تمام                بى‏كمال نردبان نايى به بام

         گر به هر زخمي تو پركينه شوي                 پس كجا بي صيقل آيينه شوي

         من عجب دارم ز جوياي صفا                     كاو رمد در وقت صيقل از جفا

         زندگي در مردن و در محنت است               آب حيوان در درون ظلمت است

         پروريدن جسم را دل‌مردگي است               رنج اين تن روح را پايندگي است

         عاشقان آنگه شراب جان كشند                  كه بدست خويش خوبانشان كشند

         بس عداوت‌ها كه آن ياري بود                    بس خرابي‌ها كه معماري بود

         گر خضر در بحر كشتي را شكست              صد درستي در شكست خضر هست

         آن كسي را كش چنين شاهي كشد            سوي تخت و بهترين جاهي كشد

         نيم جان بستاند و صد جان دهد                آنچه اندر وهم نايد آن دهد

         راه جان مر جسم را ويران كند                  بعد از آن ويراني آبادان كند

                                             ----------------

   احتما كن، احتما ز انديشه‌ها                       فكر شير و گور و دل چون بيشه‌ها

   احتماها بر دواها سرور است                       زآنكه خاريدن فزوني گر است

   احتما اصل دوا آمد يقين                           احتما كن قوت جانت ببين

   آنكه ارزد صيد را عشق است و بس               ليك او كي گنجد اندر دام كس؟

   تو مگر آيي و صيد او شوي                         دام بگذاري، به دام او روي

   عشق مي‌گويد بگوشم پست پست                صيد بودن خوشتر از صيادي است

   گول من كن خويش را غره مشو                  آفتابي را رها كن ذره شو

   بر درم ساكن شو و بي‌خانه باش                  دعوي شمعي مكن، پروانه باش

   كارگاه صنع حق در نيستي است                 غرهء هستي، چه داني نيست چيست؟!

   پس رو و صامت شو و خاموش باش              از وجود خويش والي كم تراش

   چون گهر در بحر گويد: "بحر كو؟"              آن حجاب چون صدف ديوار او،

   گفتن آن "كو" حجابش مي‌شود                 ابر تاب آفتابش مي‌شود

   تو ببند آن چشم و خود تسليم كن              خويشتن بيني در آن شهر كهن

   اين خموشي مركب چوبين بود                   بحريان را خامشي تلقين بود

   چندگاهي بي لب و بي گوش شو                وآنگهان چون لب حريف نوش شو

   چند گفتي نظم و نثر و راز فاش؟               خواجه يك روز امتحان كن، گنگ باش

نظرات دوستان:

» برای نوشتن نظرتان درباره داستان یا هر موضوع مرتبط با این جلسه، به قسمت "پیامها و نظرات" در همین صفحه(پایین‌) مراجعه کنید.