» برنامهٔ این جلسه: 
              

         موضوع اصلي داستان این جلسه، بحث عدم و نیستی از دیدگاه عرفانی(خودشناسی) است.
         داستان‌های این برنامه: (1. داستان آن عاشق که با معشوق خود بر می‌‏شمرد خدمتها 2. قصهء سلطان محمود و غلام هندو ‏)

» شنیدن و دانلود فایل‌های صوتی این جلسه:
 
      فایل‌های صوتی این جلسه را می‌توانید با استفاده از جعبهٔ زیر گوش کنید و یا دانلود کنید:

     اگر از طریق جعبهٔ فوق موفق نشدید، با مراجعه به صفحهٔ آرشیو می‌توانید فایل‌ها را دانلود کنید. -> صفحهٔ آرشیو

» متن داستان این جلسه:

     + پس از شنیدن و خواندن داستان، در صورت تمایل، نظر و تفسیر خود را از طریق بخش "پیام‌ها و نظرات" در پایین همین صفحه، می‌توانید ارسال نمائید.

 

            گر شدى عطشان بحر معنوى                                 فرجه‏اى كن در جزيرهء مثنوى‏
         فرجه كن چندان كه اندر هر نفس                             مثنوى را معنوى بينى و بس‏
         هر دكانى راست سودايى دگر                                مثنوى دكان فقر است اى پسر

         مثنوى ما دكان وحدت است                                   غير واحد هر چه بينى آن بت است‏
         تشنه مى‏نالد كه "كو آب گوار؟"                               آب هم نالد كه "كو آن آب خوار؟"
         بانگ آبم من به گوش تشنگان                                همچو باران مى‏رسم از آسمان‏
         برجه اى عاشق بر آور اضطراب                                بانگ آب و تشنه و آن گاه خواب؟!‏
         هم تو خود را بربكن از بيخ خواب                             همچو تشنه كه شنود او بانگ آب

         آب‏حيوان خوان، مخوان اين را سخن                         روح نو بين در تن حرف كهن
         قابل اين گفته‏ها شو گوش‏وار                                  تا كه از زر سازمت من گوشوار
         ما چه خود را در سخن آغشته‏ايم                            كز حكايت ما حكايت گشته‏ايم‏
         اين حكايت نيست پيش مرد كار                              وصف حال است و حضور يار غار
         اين چه مى‏گويم به قدر فهم توست                         مردم اندر حسرت فهم درست‏
         فهم آب است و وجود تن سبو                                 چون سبو بشكست ريزد آب از او
         شاخه‏هاى تازهء مرجان ببين                                  ميوه‏هاى رسته ز آب جان ببين‏
         اين سخن شير است در پستان جان                        بى‏كشنده خوش نمى‏گردد روان‏
         مستمع چون تشنه و جوينده شد                           هاتف ار مرده بود گوينده شد
         مستمع چون تازه آمد با ‏ملال                                 صد زبان گردد به گفتن گنگ و لال‏
         چون كه نامحرم در آيد از درم                                  پرده در پنهان شوند اهل حرم‏
          ور در آيد محرمى دور از گزند                                  برگشايند آن ستيران روى‏بند
         هر چه را خوب و خوش و زيبا كنند                           از براى ديدهء بينا كنند
         كى بود آواز چنگ و زير و بم                                    از براى گوش بى‏حس اصم‏
         گر سخن كش يابم اندر انجمن                                صد هزاران گل برويم چون چمن‏
         ور سخن كش يابم آن دم زن‌بمزد                             مى‌‏گريزد نكته‌‏ها از دل چو دزد

 

دفتر دوم بيت 3622 به بعد

 

             اى برادر قصه چون پيمانه‏اى است              معنى اندر وى مثال دانه‏اى است‏

             دانهء معنى بگيرد مرد عقل                       ننگرد پيمانه را گر گشت نقل‏

             ماجراى بلبل و گل گوش دار                       گر چه گفتى نيست آن جا آشكار

              كودكان افسانه‌ها مي‌آورند                         درج در افسانه‌شان بس سر و پند 

              هزل‌ها گويند در افسانه‌ها                          گنج مي‌جو در همه ويرانه‌ها

              هزل تعليم است آن را جد شنو                   تو مشو بر ظاهر هزلش گرو

              هر جدي هزل است پيش هازلان                 هزل‌ها جد است پيش عاقلان

              عاقلي گر خاك گيرد زر شود                        جاهل ار زر برد خاكستر شود

 

                                                        ----------

 

خوشتر آن باشد که سر دلبران                    گفته آيد در حديث ديگران

            بشنويد اي دوستان اين داستان                  خود حقيقت نقد حال ماست آن

 

دفتر پنجم، بيت ۱۲۴۲

 

داستان آن عاشق كه با معشوق خود بر مى‏شمرد خدمتها و وفاهاى خود را و … ، و جواب گفتن معشوق او را

        

         آن يكى عاشق به پيش يار خود               مى‏شمرد از خدمت و از كار خود

         كز براى تو چنين كردم چنان                    تيرها خوردم درين رزم و سنان‏

         مال رفت و زور رفت و نام رفت                 بر من از عشقت بسى ناكام رفت‏

         هيچ صبحم خفته يا خندان نيافت             هيچ شامم با سر و سامان نيافت‏

         آن چه او نوشيده بود از تلخ و درد             او به تفصيلش يكايك مى‏شمرد

         نه از براى منتى بل مى‏نمود                   بر درستى محبت صد شهود

         عاقلان را يك اشارت بس بود                   عاشقان را تشنگى ز آن كى رود

         صد سخن مى‏گفت ز آن درد كهن            در شكايت كه نگفتم يك سخن‏

         گفت معشوق اين همه كردى و ليك         گوش بگشا پهن و اندر ياب نيك‏

         كآنچه اصل اصل عشق است و ولاست     آن نكردى اين چه كردى فرعهاست‏

         گفتش آن عاشق بگو كآن اصل چيست     گفت اصلش مردن است و نيستى است‏

         اين همه كردى نمردى، زنده‏اى                هين بمير ار يار جان‌بازنده‏اى‏

         هم در آن دم شد دراز و جان بداد             همچو گل درباخت سر خندان و شاد

 

                                                -----------------

         ‏

         هيچ كس را تا نگردد او فنا                        نيست ره در بارگاه كبريا

         چيست معراج فلك اين نيستى                عاشقان را مذهب و دين نيستى‏

         چون شنيدى شرح بحر نيستى                كوش دايم تا بر اين بحر ايستى‏

         چون كه اصل كارگاه آن نيستى است        كه خلا و بى‏نشان است و تهى است‏

         جمله استادان پى اظهار كار                      نيستى جويند و جاى انكسار

         لاجرم استاد استادان صمد                      كارگاهش نيستى و لا بود

         هر كجا اين نيستى افزون‌تر است             كار حق و كارگاهش آن سر است‏

         نيستى چون هست بالايين طبق             بر همه بردند درويشان سبق‏

         چون اميدت لاست زو پرهيز چيست          با انيس طمع خود استيز چيست؟‏

         چون انيس طمع تو آن نيستى است         از فنا و نيست اين پرهيز چيست‏؟

         ز آن كه دارى جمله دل بر مي‌بكن            شست دل در بحر لا بر مي‌فكن‏

         پس گريز از چيست زين بحر مراد؟            كه به شستت صد هزاران صيد داد

         از چه نام برگ را كردى تو مرگ                جادويى بين كه نمودت مرگ برگ‏

         آن چه گفتم از غلطهات اى عزيز              هم بر اين بشنو دم عطار نيز

 

 

دفتر ششم، بیت ۱۳۸3

 

قصهء سلطان محمود و غلام هندو

        

         رحمه اللَّه عليه گفته است                   ذكر شه محمود غازى سفته است‏

         كز غزاى هند پيش آن همام                  در غنيمت اوفتادش يك غلام‏

         پس خليفه‏ش كرد و بر تختش نشاند       بر سپه بگزيدش و فرزند خواند

         طول و عرض و وصف قصه تو به تو           در كلام آن بزرگ دين بجو

         حاصل آن كودك بر اين تخت نضار            شسته پهلوى قباد شهريار

         گريه كردى اشك مى‏راندى به سوز         گفت شه او را كه اى پيروز روز

         از چه گريى دولتت شد ناگوار؟!              فوق املاكى قرين شهريار

         تو بر اين تخت و وزيران و سپاه               پيش تختت صف زده چون نجم و ماه‏

         گفت كودك گريه‏ام ز آن است زار             كه مرا مادر در آن شهر و ديار

         از توام تهديد كردى هر زمان                  "بينمت در دست محمود ارسلان‏"

         پس پدر مر مادرم را در جواب                  جنگ كردى "كاين چه خشم است و عذاب؟‏

         مى‌‏نيابى هيچ نفرينى دگر                     زين چنين نفرين مهلك سهلتر؟

         سخت بى‏رحمى و بس سنگين دلى       كه به صد شمشير او را قاتلى‏"

         من ز گفت هر دو حيران گشتمى            در دل افتادى مرا بيم و غمى‏

         تا چه دوزخ‌خوست محمود اى عجب!       كه مثل گشته ست در ويل و كرب‏

         من همى‏لرزيدمى از بيم تو                   غافل از اكرام و از تعظيم تو

         مادرم كو تا ببيند اين زمان                     مر مرا بر تخت اى شاه جهان‏؟

         فقر آن محمود توست اى بى‏سعت         طبع از او دايم همى‏ترساندت‏

         گر بدانى رحم اين محمود راد                 خوش بگويى "عاقبت محمود باد!"

         فقر آن محمود توست اى بيم دل            كم شنو زين مادر طبع مضل‏

         گر چه اندر پرورش تن مادر است            ليك از صد دشمنت دشمن‌تر است‏

         هين بجه زين مادر و تيباى او                 سيلى بابا به از حلواى او

         هست مادر نفس و بابا عقل راد             اولش تنگى و آخر صد گشاد

         باز گرد اكنون تو در شرح عدم                كه چو پازهر است و پنداريش سم‏

         همچو هندو بچه هين اى خواجه‏تاش      رو ز محمود عدم ترسان مباش‏

         از وجودى ترس كاكنون در ويى               آن خيالت لاشى و تو لاشيى‏

         لاشيى بر لاشيى عاشق شده ست      هيچ نى مر هيچ نى را ره زده‌ست‏

         مرگ جو باشى ولى نه از عجز رنج         بلكه بينى در خراب خانه گنج‏

         پس به دست خويش گيرى تيشه‏اى       مى‏زنى بر خانه بى‏انديشه‏اى‏

         كه حجاب گنج بينى خانه را                  مانع صد خرمن اين يك دانه را

         پس در آتش افكنى اين دانه را               پيش گيرى پيشه‏ى مردانه را

         خانه بر كن كاز عقيق اين يمن               صد هزاران خانه شايد ساختن‏

         گنج زير خانه است و چاره نيست           از خرابى خانه منديش و مايست‏

         كه هزاران خانه از يك نقد گنج               توان عمارت كرد بى‏تكليف و رنج‏

         عاقبت اين خانه خود ويران شود             گنج از زيرش يقين عريان شود

         پاره‌دوزى مى‏كنى اندر دكان                  زير اين دكان تو مدفون دو كان‏

         هست اين دكان كرايى زود باش            تيشه بستان و تكش را مى‏تراش‏

         تا كه تيشه ناگهان بر كان نهى              از دكان و پاره‌دوزى وارهى‏

         پاره‌دوزى چيست خورد آب و نان            مى‏زنى اين پاره بر دلق گران‏

         هر زمان مى‏درد اين دلق تنت                پاره بر وى مى‏زنى زين خوردنت‏

         اى ز نسل پادشاه كاميار                      با خود آ زين پاره‌دوزى ننگ دار

         پاره‏اى بر كن از اين قعر دكان                 تا بر آرد سر به پيش تو دو كان‏

         تا دمى از هوشيارى وارهند                    ننگ خمر و بنگ بر خود مى‏نهند

         جمله دانسته كه اين هستى فخ است    فكر و ذكر اختيارى دوزخ است‏

         مى‏گريزند از خودى در بى‏خودى              يا به مستى يا به شغل اى مهتدى‏

        

                                                       -------------

 

   احتما كن، احتما ز انديشه‌ها                      فكر شير و گور و دل چون بيشه‌ها

   احتماها بر دواها سرور است                       زآنكه خاريدن فزوني گر است

   احتما اصل دوا آمد يقين                             احتما كن قوت جانت ببين

   آنكه ارزد صيد را عشق است و بس              ليك او كي گنجد اندر دام كس؟

   تو مگر آيي و صيد او شوي                          دام بگذاري، به دام او روي

   عشق مي‌گويد بگوشم پست پست            صيد بودن خوشتر از صيادي است

   گول من كن خويش را غره مشو                  آفتابي را رها كن ذره شو

      بر درم ساكن شو و بي‌خانه باش                 دعوي شمعي مكن، پروانه باش

   كارگاه صنع حق در نيستي است                غرهء هستي، چه داني نيست چيست؟!

   پس رو و صامت شو و خاموش باش             از وجود خويش والي كم تراش

   چون گهر در بحر گويد: "بحر كو؟"                 آن حجاب چون صدف ديوار او،

   گفتن آن "كو" حجابش مي‌شود                  ابر تاب آفتابش مي‌شود

   تو ببند آن چشم و خود تسليم كن               خويشتن بيني در آن شهر كهن

   اين خموشي مركب چوبين بود                    بحريان را خامشي تلقين بود

   چندگاهي بي لب و بي گوش شو               وآنگهان چون لب حريف نوش شو

   چند گفتي نظم و نثر و راز فاش؟                  خواجه يك روز امتحان كن، گنگ باش

 

نظرات دوستان: